انواع مسواک چیست و لزوم استفاده از آن‌ها

انواع مسواک چیست و لزوم استفاده از آن‌ها

قبل از هر چیز می‌خواهیم کمی در مورد تاریخچه مسواک از قدیم تا زمان حال صحبت کنیم. مسواکی که امروزه از آن استفاده می‌کنیم تا قبل از سال 1938 میلادی وجود نداشت، با این وجود بر اساس مدارکی که وجود دارد می‌توان گفت در گذشته یعنی حدود چند هزار قبل از میلاد، مردم از ابزار متفاوتی برای تمیز کردن دندان‌هایشان استفاده می‌کردند که خود با تغییرات ظاهری زیادی همراه بوده است. با ما در این مقاله همراه باشید تا هر آنچه باید در مورد انواع مسواک و لزوم کار با آن لازم است بدانید برایتان توضیح دهیم، و در آخر این نکته که چه زمان باید مسواک را تعویض کنید خواهیم گفت:

آنچه در این مقاله به آن خواهیم پرداخت:

لزوم انتخاب و استفاده از مسواک

• تغییرات ظاهری مسواک
• تحول در مواد و الیاف برس‌های مسواک

انواع مسواک: کدام یک برای چه کسی مناسب است؟

1- مسواک‌های دستی

• مسواک انگشتی (نوزاد)
• مسواک کودک
• مسواک بین دندانی یا اینتردنتال
• مسواک ارتودنسی
• سولکا براش
• مسواک مسافرتی
• چوب مسواک

2- مسواک برقی

مسواک برقی بهتر است یا مسواک دستی؟

چه زمانی باید مسواک را عوض کنیم؟

لزوم انتخاب و استفاده از مسواک

بهداشت دهان و دندان باید بخش مهمی از برنامه روزانه همه باشد. بدون انتخاب مسواک مناسب و همچنین مسواک زدن مناسب، دندان‌های شما ممکن است با مشکلاتی مانند تشکیل پلاک، پوسیدگی، بیماری لثه و سایر مشکلات مواجه شوند. مسواک قطعا فواید بسیاری دارد که انسان‌ها در طول سالیان از آن بهره برده‌اند. ارزان و مقرون به صرفه بودن و همچنین قابل حمل و جمع و جور بودن از مزایای این مسواک‌ها است.

مسواک‌ها کاملا تحت کنترل شما هستند و می‌توانید فشار روی دندان‌ها و لثه‌های خود را به دلخواه کنترل کنید و از وارد آوردن فشار زیاد خودداری کنید. فشار روی دندان ممکن است باعث درد، حساسیت دندان، از بین رفتن مینای دندان و افزایش خطر پوسیدگی دندان شود. داشتن یک مسواک خوب اولین قدم برای حفظ بهداشت دهان و دندان است. اگر می‌خواهید دندان‌هایی سفید و براق داشته باشید و از بوی بد دهان می‌ترسید، به انتخاب مسواک خود بیشتر توجه کنید!

مسواک خوب و مناسب مسواکی است که امکان دسترسی به بزرگترین سطح دندان‌ها را فراهم می‌کند و فرد به راحتی می‌تواند به دندان‌های عقبی برسد و آنها را به خوبی تمیز کند.

یکی را انتخاب کنید که با آن راحت هستید و به راحتی می‌توانید دندان‌های خود را با آن مسواک بزنید. تولید کنندگان انواع مختلفی از مسواک‌ها را ارائه کرده‌اند. برای اینکه بتوانیم مسواک مناسب خود را انتخاب کنیم باید درباره‌ی انواع مختلف مسواک اطلاعات کافی داشته باشیم.

تغییرات ظاهری مسواک

سال‌ها قبل، باستان‌شناسان در بابل و مصر، ابزارهای مختلفی کشف کردند که قدمتی چند هزار ساله داشتند، ابزارهایی از قبیل چوب‌های خلال دندان، الیاف گیاهان، شاخه یا ریشه‌های باریک درختان، پر پرندگان، استخوان‌های کوچک حیوانات و خارهای جوجه تیغی که همگی برای تمیز کردن دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مالیدن آهک، جوش‌شیرین و نمک به دندان با دستمال‌های نازک کتانی میان یونانی‌های باستان رایج بود.

بعدها آنچه به عنوان مسواک مورد استفاده قرار می‌گرفت در واقع چوب‌های سابنده‌ای بودند که باید سر آن‌ها جویده می‌شد تا الیاف آن کمی نرم شود و بعد از آن، کشیدن این قسمت سابنده روی دندان‌ها باعث پاکی آن‌ها می‌شد.

چینی‌ها پایه‌گذار مسواک امروزی

اما چینی‌ها اولین کسانی بودند که قدم بزرگی در اختراع مسواک‌های اولیه که شباهت بسیاری به مسواک‌های امروزی داشت برداشتند. آن‌ها برای اولین بار در سال 1498 استفاده از چوب مسواک را کنار گذاشته و مسواک‌های پرزدار را اختراع کردند. این مسواک‌ها واقعا زبر و خشن بود و موهای آن از پشت گردن و یال گراز گرفته می‌شد که روی دسته‌ای از استخوان یا چوب می‌چسباندند.

یک زندانی مسواک را تجاری کرد

رفته‌رفته موی یال اسب که زبری کمتری داشت جایگزین موی گراز شد اما اروپایی‌ها هنوز با همان روش قدیمی با نمک و آهک جرم‌ها را از دندان‌هایشان پاک می‌کردند و این روش تا سال 1780 ادامه داشت، تا اینکه اولین تولید انبوه مسواک الیاف‌دار در این سال در انگلیس و به دست یک زندانی به نام «ویلیام آدیس» صورت گرفت.

ویلیام آدیس که به جرم آشوب و اغتشاش، دوران محکومیتش را در زندان به سر می‌برد به فکر چاره‌ای برای تمیز کردن دندان‌هایش افتاد. او تکه‌ای استخوان از غذایش را کنار گذاشت، سوراخ‌های کوچکی روی آن ایجاد کرد و بعد تارهای نخی را که از نگهبان گرفته بود گره زده و داخل سوراخ‌‌ها فرو کرد و با چسب آن‌ها را چسباند. بعد از رهایی از زندان او با این روش، تجارتی را آغاز کرد که ثروت زیادی برایش به ارمغان آورد و مسواک زدن یکی از عادات اروپایی‌ها شد.

در آن زمان مسواک بسته به نوع پرزی که در آن به کار می‌رفت کیفیت‌های متفاوتی داشت و در قیمت‌های مختلف به فروش می‌رسید. تا سال 1838 مسواک‌ها به همین منوال با موی حیوانات و دسته‌های چوبی یا استخوانی ساخته می‌شدند تا اینکه اتفاق مهم دیگری در تاریخچه تولید مسواک روی داد.

تحول در مواد و الیاف برس‌های مسواک

در این سال کارخانه آمریکایی «دوپان» موفق شد الیاف مصنوعی و نایلونی تولید کند و از آنجا که الیاف طبیعی و موی حیوانات باکتری در خود جمع می‌کرد و خوب خشک نمی‌شد، خیلی زود جای خود را به الیاف مصنوعی نایلونی داد. اختراع نایلون روند تکاملی مسواک را تغییر داد، چرا که تولیدکنندگان می‌توانستند مسواک‌هایی با درجه سختی متفاوت و بنا به سلیقه مشتریان خود تولید و روانه بازار کنند.

انواع مسواک: کدام یک برای چه کسی مناسب است؟

مسواک‌ها به 2 دسته تقسیم می شوند:

• دستی
• برقی

در ادامه به انواع مسواک‌ها در این دسته بندی‌ها می‌پردازیم.

1- مسواک‌های دستی

مسواک‌های دستی از زمان‌های بسیار قدیم مورد استفاده قرار گرفته اند. آنها با دست عمل می‌کنند. در طول تاریخ، مردم انواع مختلفی از طراحی مسواک‌های دستی را ارائه کرده‌اند و این موارد منجر به توسعه انواع مختلفی شده است.

طبقه بندی برس‌های مسواک دستی بر اساس موارد زیر است:

سختی:

سختی موها متفاوت است، و این بسیار مهم است که هنگام خرید مسواک حتما به این موضوع دقت کنید.

1. نرم:

برای اکثر افراد مسواک نرم توصیه می‌شود زیرا روی لثه ها و دندان ها بسیار نرم  و راحت تر عمل می‌کند. این امر مخصوصاً برای افرادی که لثه‌های نرم و حساس دارند بسیار مهم است. اگر پزشک شما تشخیص دهد که مینای دندان شما در حال خوردگی است ممکن است به شما یک مسواک نرم پیشنهاد کند.

2. متوسط:

مسواک متوسط برای افرادی که شرایط دندانی متوسط و نسبتا خوبی دارند بسیار مناسب است، اما در هر صورت شما باید طبق توصیه‌ی پزشکتان عمل کنید.

3. سخت:

این برس‌ها فقط برای افرادی که لثه‌های بسیار سفتی دارند خوب است. برس‌های سخت بسته به میزان نیرویی که هنگام تمیز کردن دندان‌های خود استفاده می‌کنید، احتمالاً باعث تحلیل لثه، ضایعات و خونریزی می‌شوند.

نکته:

تنها مزیت مسواک‌های سخت تر این است که نسبت به جایگزین‌های نرم تر، پلاک بیشتری را پاک می‌کنند اما یک مسواک با سختی متوسط نیز می‌تواند این کار را به خوبی انجام دهد. در فرآیند تمیز کردن دندان‌ها، مسواک‌های سخت‌تر حتی ممکن است مینای دندان را از بین ببرند. معایب برس‌های سخت‌تر به شدت بیشتر از مزایای آن است. بنابراین، همیشه باید برس‌های نرم یا متوسط را انتخاب کنید.

همچنین موهای مسواک نرم به راحتی خم شده و وارد زوایای مختلف دندان و زیر لثه می‌روند.

شکل سر:

سر مسواک می‌تواند معمولی (مربعی) یا الماس شکل باشد. شکل سر باید در دهان شما راحت باشد.

1. الماسی شکل:

مسواک‌های الماسی شکل نوک باریکی دارند. این شکل به موها اجازه می‌دهد تا به پشت و کناره‌های دندان آسیاب شما برسند.

2. معمولی شکل:

سر مسواک‌های معمولی بزرگتر از مسواک‌های الماسی شکل هستند. سرهای بسیار بزرگ می‌توانند هنگام تمیز کردن دندان‌های آسیاب مشکل ایجاد کنند.

نکته: مهم است که سر مسواک خود را هر سه ماه یک بار برای سلامت دندان‌ها عوض کنید. در صورتی که موها قبل از سه ماهگی شروع به نشان دادن علائم ساییدگی کردند، باید سر را زودتر تعویض کنید. می‌توانید اشکال و اندازه‌های مختلف را امتحان کنید تا مسواکی را پیدا کنید که در دهان شما راحت‌تر هستند.

الگوی موهای برس:

انجمن‌های دندانپزشکی استانداردهایی را برای طراحی برس و موهای مسواک تعیین کرده‌اند. به عنوان مثال، موها را نمی‌توان با لبه‌های تیز ساخت. همچنین در استفاده معمولی و روزانه، موها نباید از بین بروند. در چارچوب این محدودیت‌ها، تولیدکنندگان توانسته‌اند الگوهای مویی را ارائه دهند که ادعا می‌شود سطوح مختلف کارایی را ارائه می‌دهند.

با توجه به الگوی مو، شما می‌توانید طرح‌های بلوک، موج‌دار، مخروطی چند سطحی، متقاطع و فنجان پولیش را انتخاب کنید. رایج‌ترین الگوی موها، طرح بلوک است که دارای موهایی با ارتفاع و فاصله یکسان است. طراحی موی مخروطی چند سطحی نیز بسیار محبوب است و به عقیده بسیاری در رسیدن به بخش‌های پنهان دندان کارآمدتر است.

طراحی دسته:

چهار دسته گسترده از دسته‌های مسواک شامل مستقیم، مخالف زاویه، دستگیره بدون لغزش و انعطاف پذیر است. دسته‌ای که انتخاب می‌کنید باید به شما این امکان را بدهد که به راحتی به هر سطح دندان از جمله پشت دهان خود برسید.

دسته نیز باید به اندازه‌ای نازک باشد که در دهان و دست شما قرار گیرد. اگر برای حفره دهان شما خیلی بزرگ باشد، ممکن است نتوانید به دندان‌های آسیاب و بخش‌های پشتی دندان‌های خود برسید.

مسواک نوزاد

مسواک‌های نوزاد با مسواک‌های معمولی کاملاً متفاوت هستند. آنها دارای دسته‌های بزرگ و سرهای کوچک هستند تا کاملاً در حفره‌های کوچک دهان بچه ها قرار بگیرند. 

مسواک‌های کودک معمولاً از موهای بسیار نرم و سرهای کوچک ساخته می‌شوند. مسواک‌های کودکی وجود دارند که به گونه‌ای ساخته شده اند که روی انگشت بزرگسالان نیز قرار می‌گیرند به این مسواک‌ها مسواک انگشتی می‌گویند.

مسواک انگشتی:

این نوع مسواک‌ها مانند کیسه‌ای داخل انگشت قرار می‌گیرند و بیشتر برای کودکانی استفاده می‌شود که هنوز قادر به مسواک زدن نیستند و اولین دندان‌های شیری خود را به دست آورده‌اند.

 توصیه می‌شود دندان‌های کودک خود را دو بار در روز مسواک بزنید، ترجیحاً حداقل قبل از خواب.

این کار از ایجاد پلاک در دندان‌های آنها جلوگیری می‌کند و همچنین مانع از تکثیر باکتری‌ها در محیط آرام دهان در شب می‌شود.

مسواک‌های نوزاد باید هر سه ماه یکبار یا در صورت نیاز زودتر تعویض شوند.

مسواک بچه‌گانه

اگر می‌خواهید برای کودک مسواک بخرید، باید بر اساس سن او مسواک را انتخاب کنید. معمولا روی جلد مسواک نوشته می‌شود که متعلق به چه گروه سنی است.

کودکان بالای پنج سال از مسواک‌هایی با دسته‌های نازک‌تر در مقایسه با کودکان نوپا استفاده می‌کنند. برای بچه های این سن، مسواک زدن ممکن است خیلی سرگرم کننده نباشد.

آموزش مسواک زدن به کودک باعث ایجاد عادت روزانه در او می‌شود و این امر کمک زیادی به تضمین سلامت دندان کودکتان در آینده می‌کند.

برای تشویق فرزندانتان به مسواک زدن منظم، می‌توانید به سراغ مسواک‌هایی بروید که شخصیت‌های ابر قهرمانی و کارتونی روی آن‌ها کشیده شده است. مسواک‌های کودکان معمولاً طرح‌هایی برای علاقه‌مند کردن بچه‌ها به فعالیت دارند. اگر تاکتیک صحیح مسواک زدن را درک نکرده‌اند، سعی کنید به آنها کمک کنید چگونه مسواک زدن را بیاموزند. از طرف دیگر، یک مسواک برقی برای آنها تهیه کنید. مسواک زدن با هم به صورت یک روال خانوادگی نیز می‌تواند باعث شود که در هنگام بزرگ شدن از این فعالیت قدردانی کنند. مانند بزرگسالان، جوانان باید دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک بزنند.

مسواک بین دندانی یا اینتردنتال

نشان داده شده است که استفاده از مسواک‌های بین دندانی همراه با مسواک زدن در مقایسه با مسواک زدن به تنهایی، میزان پلاک و بروز التهاب لثه را خیلی بیشتر کاهش می‌دهد.

این مسواک‌ها برای رسیدن به بخش‌هایی از دندان‌های شما هستند که معمولاً توسط مسواک معمولی شما غیرقابل دسترس هستند. مسواک‌های بین دندانی معمولاً یکبار مصرف است. استفاده از مسواک‌های بین دندانی خطر ابتلا به بیماری‌های لثه، حفره‌ها و بوی بد دهان را کاهش می‌دهد.

این مسواک‌ها در اندازه‌های مختلف هستند و معمولاً با توجه به کدهای رنگی ساخته می‌شوند. این برس‌ها از 1 تا 7 رتبه دارند. آنها می‌توانند مستقیم یا زاویه‌دار باشند. به طور کلی، سرهای زاویه‌دار برای دسترسی به قسمت‌های پشت دندان شما بهتر است. دندان‌های آسیاب نیز با مسواک‌های بین دندانی با سر زاویه‌دار بهتر تمیز می‌شوند. دسته‌ها می‌توانند بلند یا کوتاه باشند.

برای تجربه بهتر مسواک زدن، می‌توانید به سراغ مسواک با گردن انعطاف‌پذیر نیز بروید.

این به شما امکان دسترسی بهتر به دندان‌ها را می‌دهد.

مسواک ارتودنسی

تفاوت مسواک‌های ارتودنسی با مسواک‌های معمولی در این است که وسط مسواک ارتودنسی توخالی است و می‌تواند اطراف براکت‌ها را بهتر تمیز کند.

سولکا براش

به طور خاص برای تمیز کردن خط لثه در مجاورت دندان استفاده می‌شود. موها معمولاً به شکل یک پیکان نوک تیز، شکل می‌گیرند تا امکان سازگاری نزدیکتر با لثه‌ها را فراهم کنند. سولکابراش برای تمیز کردن مناطقی که دسترسی به آن دشوار است، مانند بین تاج‌ها، پل‌ها و دندان‌های شلوغ ایده آل است.

مسواک مسافرتی

این نوع از مسواک‌ها معمولا با جعبه‌های حمل برای نگهداری پس از استفاده ارائه می‌شوند.

فشرده - جمع و جور: این مسواک‌های مسافرتی را می‌توان تا کرد و به طور مرتب در یک چمدان بسته بندی کرد. آنها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حجم را به حداقل برسانند.

مسواک یکبار مصرف: با استفاده از این مسواک، نیازی به آب یا خمیر دندان ندارید زیرا خمیر دندان از قبل در سر مسواک قرار دارد. چنین برس‌هایی با نعناع نیز همراه هستند تا نفس شما تازه شود.

مسواک دوستدار محیط زیست

بیشتر برس‌ها از پلاستیک ساخته شده اند. از آنجایی که آنها باید اغلب تعویض شوند، آسیب قابل توجهی به طبیعت مادر وارد می‌شود. پلاستیک ماده‌ای غیر قابل تجزیه زیستی است که به آلودگی محیط زیست کمک می‌کند. برای مراقبت از سیاره، می‌توانید مسواکی را انتخاب کنید که از موادی مانند بامبو ساخته شده است.

2- مسواک برقی

این نوع مسواک با برق یا باتری کار می‌کند، دارای دسته‌ای است که مسواک را به صورت مکانیکی حرکت می‌دهد و برای تمیز کردن ذرات غذا از روی دندان‌ها برای کاهش پوسیدگی دندان استفاده می‌شود.

برس مسواک برقی حرکات سریعی انجام می‌دهد، حرکت میتواند ‌نوسانات عقب و جلو یا چرخشی باشد.

برس‌های برقی انواع مختلفی دارند. آنها عبارتند از:

نوسان شمارنده:

موهای این برس‌ها در جهت‌های مختلف می‌چرخند تا پلاک‌ها و مواد غذایی روی دندان‌ها از بین بروند.

دو سر:

این برس‌ها دو سر را روی یک دسته ترکیب می‌کنند. یکی از سرها می‌چرخد تا پلاک را پاک کند و دیگری کثیفی را پاک می‌کند.

پهلو به پهلو:

این برس‌ها به جای چرخش از یک طرف به سمت دیگر حرکت می‌کنند.

سونیک:

تولید کنندگان همچنین برس‌های صوتی و اولتراسونیک را توسعه داده‌اند. اینها با سرعت بسیار بالا می‌لرزند. فرکانس چرخش به از بین بردن موفقیت‌آمیز پلاک کمک می‌کند.

مسواک‌های برقی معمولاً توسط موتور کنترل می‌شوند.

نیازی نیست اغلب یک مسواک برقی جدید بخرید. در عوض، شما باید به سادگی سر را تعویض کنید. این کار باید هر سه ماه یکبار انجام شود تا نتایج مطلوبی بدست بیارید.

از آنجایی که آنها با برق کار می‌کنند، برس‌های برقی باید دوباره شارژ شوند. عمر باتری آنها متفاوت است. بهترین برس‌های برقی موجود در بازار می‌توانند تا 6 هفته کار کنند. اگر قصد سفر با مسواک برقی خود را دارید، باید شارژر آن را نیز به همراه داشته باشید.

برخی از افراد از مسواک زدن با مسواک برقی لذت می‌برند که باعث می‌شود زمان بیشتری را صرف مسواک زدن کنند. در نتیجه سلامت دهان و دندان آنها بهبود می‌یابد.

یکی دیگر از مزایای مسواک‌های برقی این است که برخی از آنها دارای تایمر هستند و به فرد کمک می‌کند تا متوجه شود که چه مدت مسواک زده است.

مسواک برقی بهتر است یا مسواک دستی؟

مسواک‌های برقی بهتر از مسواک‌های دستی کار نمی‌کنند، مهم نحوه مسواک زدن است نه نوع مسواک! بنابراین حتی با یک مسواک معمولی نیز می‌توانید دندان‌های خود را به خوبی تمیز کنید، بنابراین فرقی نمی‌کند از مسواک برقی برای تمیز کردن دندانها استفاده می‌کنید یا مسواک دستی. هر دو برای تمیز کردن دندان‌ها خوب هستند.

برای برخی افراد که توانایی فیزیکی پایینی دارند استفاده از مسواک برقی بسیار راحت‌تر است.، بنابراین انتخاب نوع مسواک برقی یا معمولی، به خود شما بستگی دارد.

چه زمانی باید مسواک را عوض کنیم؟

انتخاب مسواک خوب در تمیز کردن دندان‌ها اهمیت دارد اما موضوع مهم دیگر، تعویض به موقع مسواک است. هنگامی که موهای مسواک تغییر شکل می‌دهند و مستهلک می‌شوند (احتمالا با کج شدن یا تغییر رنگ متوجه استهلاک آن می‌شوید) دیگر نمیتوانند دندان ‌ها را خوب تمیز کنند. معمولا هر سه تا چهار ماه یک بار، مسواک باید عوض شود.

دقت داشته باشید مسواک را همیشه جایی بگذارید که در معرض جریان هوا قرار داشته باشد و خشک شود تا قارچ و باکتری‌ها در آن رشد نکنند.